Τι είναι η ουροδυναμική μελέτη;

Η ουροδυναμική μελέτη ή ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μια εξέταση που χρησιμεύει στη λειτουργική αξιολόγηση του κατώτερου ουροποιητικού.

Τι δείχνει ο ουροδυναμικός έλεγχος;

Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μια εξέταση για τη λειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού. Το κατώτερο ουροποιητικό είναι η ουροδόχος κύστη, ο προστάτης και η ουρήθρα. Ο ουροδυναμικός έλεγχος μπορεί να μας πει αν υπάρχει υπερδραστηριότητα της ουροδόχου κύστης ή αν η κύστη είναι άτονη. Μπορεί να μας πει αν ο σφιγκτήρας της κύστης δεν μπορεί να κρατήσει τα ούρα και έχουμε ακράτεια ή αν υπάρχει εμπόδιο μετά την κύστη και δεν μπορούν να βγουν τα ούρα. Ο ουροδυναμικός έλεγχος μας λέει ποια ακριβώς είναι η δυσλειτουργία αλλά δεν μπορεί πάντοτε να μας πει ποια είναι η αιτία της δυσλειτουργίας πχ αν η αιτία της υπερδραστήριας κύστης είναι νευρολογική ή ιδιοπαθής.

Πως γίνεται ο ουροδυναμικός έλεγχος;

Για να γίνει ο ουροδυναμικός έλεγχος πρέπει να τοποθετηθούν δύο μικροί (2-3 χιλιοστά διάμετρος) στην ουρήθρα και τον πρωκτό. Ο ένας καθετήρας μετράει πιέσεις μέσα στην ουροδόχο κύστη και ο άλλος μέσα στην κοιλιά. Η διαφορά των δύο πιέσεων μας δείχνει τη δύναμη με την οποία συσπάται η ουροδόχος κύστη. Στην πρώτη φάση του ουροδυναμικού ελέγχου γεμίζουμε την κύστη με νερό για να δούμε πως συμπεριφέρεται. Αφού γεμίσει όσο είναι δυνατό, ζητάμε από τον ασθενή να ουρήσεις για να δούμε τη συνάρτηση της ροής των ούρων με τις πιέσεις της ουροδόχου κύστης.

Τι προετοιμασία χρειάζεται για τον ουροδυναμικό έλεγχο;

Πριν τον ουροδυναμικό έλεγχο πρέπει να έχει γίνει καλλιέργεια ούρων. Τα ούρα πρέπει να είναι στείρα πριν την εξέταση. Μερικές φορές αυτό δεν είναι δυνατόν (πχ παρουσία μόνιμου καθετήρα).  Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να έχει ξεκινήσει αντιβιοτική αγωγή πριν την εξέταση. Καλό είναι να έχει γίνει υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστης καθώς και να έχει συμπληρωθεί ημερολόγιο ούρησης. Το υπερηχογράφημα δίνει στον γιατρό πληροφορίες για το αν έχουν πειραχτεί τα νεφρά (υδρονέφρωση) καθώς και πόσα ούρα μένουν στην κύστη μετά την ούρηση. Το ημερολόγιο ούρησης δείχνει πληροφορίες για τη συχνότητα των ουρήσεων και τον λειτουργικό όγκο της ουροδόχου κύστης. Συνήθως τα φάρμακα για ακράτεια ούρων πρέπει να έχουν διακοπεί για τουλάχιστον 7 ημέρες πριν την εξέταση. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς νηστικός πριν έρθει για την εξέταση. Βοηθάει να έχει γίνει κένωση του εντέρου το προηγούμενο βράδυ ή το πρωί της εξέτασης. Αν είναι δυνατόν, είναι χρήσιμο να έχει πιει κανείς τόσο νερό όσο για να έχει μια φυσιολογική επιθυμία για ούρηση πριν την εξέταση. Επειδή οι καθετήρες συγκρατούνται με αυτοκόλλητα, καλό είναι η γεννητική χώρα να είναι ξυρισμένη.

Οδηγίες για ασθενείς:

• Δεν χρειάζεται να είστε νηστικός για να κάνετε ουροδυναμικό έλεγχο. Πάρτε  το συνηθισμένο σας πρωινό.

• Ουρήστε 1 ½ ώρα πριν το ραντεβού σας και αρχίστε να πίνετε νερό. Η κύστη σας πρέπει να είναι γεμάτη πριν αρχίσει η εξέταση αλλά χωρίς να νιώθετε δυσφορία. Αν νιώθετε ότι δεν μπορείτε να συγκρατηθείτε,  μπορείτε να πάτε στην τουαλέτα.

• Δεν χρειάζεται να έχετε γεμάτη κύστη αν έχετε μόνιμο καθετήρα. Αν κάνετε αυτοκαθετηριασμούς, ακολουθήστε το κανονικό σας πρόγραμμα.

• Είναι καλύτερα αν το ορθό είναι κενό κατά την εξέταση. Δύο υπόθετα γλυκερίνης το προηγούμενο βράδυ μπορούν να βοηθήσουν.

• Αν παίρνετε αντιμουσκαρινικά/αντιχολινεργικά φάρμακα ( Toviaz, Lyrinel, Ditropan, Kentera, Detrusitol, Vesicare, Emselex, Urivesc, Betmiga), θα πρέπει να τα διακόψετε για τουλάχιστον 3 μέρες πριν την εξέταση.

• Την ημέρα της εξέτασης προσκομίστε συμπληρωμένα το ημερολόγιο ούρησης και το ερωτηματολόγιο ουροδυναμικού ελέγχου

• Καλό είναι να έχετε κάνει μια πρόσφατη καλλιέργεια ούρων. Αν έχετε συμπτώματα ουρολοίμωξης ή πυρετό, ενημερώστε τον υπεύθυνο γιατρό του τμήματος.

• Αν έχετε αλλεργία στο λάτεξ ή σε κάποιο φάρμακο, ενημερώστε τον υπεύθυνο γιατρό του τμήματος.

• Συστήνεται οι ασθενείς να έχουν κάνει ένα υπερηχογράφημα νεφρών – κύστης (προ και μετά την ούρηση) και να το προσκομίσουν την ημέρα του ουροδυναμικού ελέγχου.

Πονάει ο ουροδυναμικός έλεγχος;

Η τοποθέτηση του καθετήρα στην κύστη μπορεί να προκαλέσει μια μικρή ενόχληση ιδίως αν υπάρχει κάποιο στένωμα. Η ίδια η εξέταση του ουροδυναμικού ελέγχου δεν προκαλεί πόνο. Ασφαλώς είναι κατανοητό ότι η όλη διαδικασία μπορεί να είναι άβολη για ορισμένους ασθενείς.

Ενδείξεις ουροδυναμικού ελέγχου:

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας ορίζουν ότι ουροδυναμική μελέτη πρέπει να διενεργείται όταν μπορεί να αλλάξει τη θεραπευτική προσέγγιση και ότι είναι απαραίτητη για τον καθορισμό της δυσλειτουργίας του κατώτερου ουροποιητικού σε νευρολογικούς ασθενείς.

Η επιτροπή του 5ου διεθνούς συνεδρίου ακράτειας συνιστά να γίνεται ουροδυναμική μελέτη:

• σε όλες τις γυναίκες πριν από χειρουργική επέμβαση για ακράτεια προσπάθειας

• σε ηλικιωμένους άνδρες με ακράτεια ούρων με σκοπό την κατανόηση του προβλήματος

• σε ηλικιωμένους άνδρες με ακράτεια μετά από χειρουργική επέμβαση για καλοήθη υπερπλασία προστάτη

• σε όλους τους ενήλικες άνδρες με νυκτερινή ενούρηση

• σε ασθενείς με νόσο Parkinson όταν παρατηρηθούν ανωμαλίες στην ουροροομετρία και στο υπόλειμμα μετά την ούρηση

• σε ασθενείς με νευρολογική πάθηση (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, σκλήρυνση κατά πλάκας, κρανίο-εγκεφαλική κάκωση, κάκωση νωτιαίου μυελού) και δυσλειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού, όταν το αποτέλεσμα της μελέτης μπορεί να αλλάξει την θεραπευτική αντιμετώπιση ή όταν οι θεραπείες πρώτης γραμμής έχουν αποτύχει

• σε όλους τους ασθενείς με μυελοδυσπλασία ή λανθάνουσα δισχιδή ράχη σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά την διάρκεια της ζωής τους και ξεκινώντας από την νεώτερη δυνατή ηλικία

• σε παιδία με αγενεσία ιερού ή κάκωση σπονδυλικής στήλης

• σε όλους τους ασθενείς με σπαστική εγκεφαλική παράλυση